Koniec roku jest zazwyczaj momentem, kiedy w naszych głowach rodzą się nowe pomysły i postanowienia finansowe. To dobry moment, by podsumować miniony rok oraz przejść do planowania kolejnych dwunastu miesięcy. Zanim jednak wprowadzimy plan w życie, powinniśmy skutecznie wyznaczyć sobie noworoczne cele finansowe.
Od naszych nawyków zależy 95% rzeczy, które robimy (albo takich, których nie udaje się nam zrobić). Nawykiem może być planowanie, systematyczność czy determinacja w dążeniu do realizacji celów. Aby jednak móc skutecznie zrealizować noworoczne postanowienia, trzeba najpierw mądrze wyznaczyć sobie cele. Najlepiej kierować się przy tym metodą SMART – aby cele były realne i osiągalne. Dzięki kilku krokom można skutecznie przekuwać marzenia w cele.
Zacznij od podsumowania
Ten krok pozwoli ci prawidłowo ocenić stan twoich finansów.
Sprawdź, na czym stoisz. Zrób audyt swoich finansów i podsumuj przychody oraz koszty. Pamiętaj, że bardzo często nawet drobne wydatki są największymi sprawcami dziur w domowych budżetach. Po cichu drenują portfele, bo na nich zazwyczaj w ogóle nie skupiamy naszej uwagi. Niewielkie kwoty szybko nam ulatują, więc usypiają naszą czujność. Dlatego tak ważne jest, aby szczegółowo poznać miejsca przecieku pieniędzy.
Warto także określić swoją wartość netto. Jest to ogólna wartość twojego majątku, pomniejszona o wszelkie zobowiązania, w tym także wydatki.
Sprecyzuj cele
Brak jasno określonych celów jest największą przeszkodą w oszczędzaniu. Jest także przyczyną nieodpowiedniego zarządzania finansami.
Bardzo często nie mamy świadomości, że cele, o których myślimy, tak naprawdę nie są celami.
Gdy myślimy o celach, pojawiają się hasła typu „więcej zarabiać", „osiągnąć sukces" albo „zacząć oszczędzać". Tymczasem to są nasze marzenia lub aspiracje, ale nie prawdziwe cele. Takie marzenia od zawsze towarzyszą ludziom. Trzeba je wyrwać ze strefy marzeń i przenieść na pole działania. Dlatego sprecyzuj dokładnie, co chcesz osiągnąć w swoich finansach w ciągu najbliższego roku. Jakie konkretnie są twoje cele krótko- i długoterminowe?
Przykład: „Zacznę oszczędzać na emeryturę" a „Otworzę IKZE i zacznę oszczędzać na emeryturę".
Uczyń cele mierzalnymi
Pieniądze są czymś bardzo wymiernym, więc wyznacz im konkretny kierunek. Pomyśl, jaki rezultat chcesz osiągnąć. Dobrze określony cel daje możliwość kontrolowania postępów.
Przykład: „Odłożę pieniądze na emeryturę" a „Odłożę 3 000 zł w ciągu roku na IKZE".
Potraktuj cele ambitnie
Cele powinny być atrakcyjne, aby stanowiły dla nas pewne wyzwanie. To nie mogą być rzeczy, na których nam słabo zależy. Aby mieć motywację do działania i z determinacją realizować plan, musisz wiedzieć, jakie są jego wymierne korzyści. Zadaj sobie pytanie: „co mi to da", „po co tak naprawdę chcę osiągnąć taki cel".
Przykład: „Zacznę oszczędzać na emeryturę z tego, co mi zostanie po wydatkach. Przecież zdążę odłożyć jakąś kwotę". a „Ustawię stałe zlecenie na początku miesiąca, aby przelew robił się automatycznie. Nie chcę tego odkładać, bo wiem, że im wcześniej zacznę realizować swój plan, tym łatwiej osiągnę cel".
Realnie oceń swoje możliwości
Cel ma być ambitny, ale też realistyczny i możliwy do osiągnięcia.
Na początku roku często wymyślamy sobie sporo postanowień, z których bardzo szybko rezygnujemy. Okazuje się bowiem, że nie mamy na nie czasu, siły albo nawet chęci. Aby skutecznie wyznaczyć sobie noworoczne cele finansowe, musimy dokładnie sprecyzować nasze zasoby. W pierwszym kroku pisałam o tym, że warto zacząć od podsumowania i audytu.
Cel musi się wiązać z odpowiedzią na pytanie: Jak to zrobię? Czy odbędzie się to kosztem czegoś innego? (przeważnie tak jest, że na realizację celu trzeba poświęcić konkretną ilość czasu lub/i pieniędzy). Jaki koszt jesteś w stanie ponieść?
Chcesz brać odpowiedzialność za finanse we własne ręce? Mierz więc wysoko, ale rób to realnie. Nic tak nie zniechęca do zarządzania budżetem jak nierealne cele.
Wyznacz termin wykonania
Jak mawia Brian Tracy: „skuteczny cel, to takie marzenie z datą realizacji". Ustal więc już na początku, czy twój cel będzie krótkoterminowy, czy raczej długoterminowy. Zaplanuj działania i wyznacz im konkretne terminy realizacji.
Zapisz swoje plany
Jeżeli chcesz określić swoje cele według metody SMART, polecam ci to wszystko rozpisywać od razu.
Brian Tracy – uznawany za guru w dziedzinie rozwoju osobistego – twierdzi, że tylko 3% dorosłych zapisuje swoje cele. I są to ci ludzie, którzy zarabiają przeciętnie dziesięć razy więcej niż inne także utalentowane i wykształcone osoby.
Do tego zapisuj wszystko ręcznie. To pozwoli ci jeszcze bardziej skutecznie wyznaczyć sobie noworoczne cele finansowe. Udowodniono, że odręczne robienie notatek uruchamia bardziej twórczą część naszego mózgu. Bardziej kreatywne niż operacyjne podejście do planowania jest skuteczniejsze.
Ustal priorytety
Żyjemy w czasach, kiedy wszystko bardzo szybko się zmienia. Nie możemy być cały czas o krok do przodu z rynkami finansowymi, technologiami i rozwojem. Gonimy za dynamiczną rzeczywistością. Nasze priorytety w ciągu całego życia też potrafią się dość często zmieniać.
Dlatego zrób listę celów możliwych do osiągnięcia w następnym roku. Możesz je wykonać w ciągu kilku dni, tygodni czy miesięcy. Pamiętaj jednak, by zostały w całości zrealizowane w czasie jednego roku.
Priorytety są ważne, ponieważ nie można wszystkiego zrobić w jednym czasie, w dodatku samemu i jeszcze perfekcyjnie. Nie da się mieć wszystkiego w jednym czasie. Świadomość priorytetowych celów pozwala uniknąć frustracji i wyrzutów sumienia, że nie zrobiło się czegoś więcej albo lepiej.
Z niepowodzeń wyciągaj wnioski, ale się nie poddawaj. Zachowaj elastyczność i na bieżąco dostosowuj działania do swoich celów. Pamiętaj, że jesteś na drodze ku temu, co jest dla ciebie w finansach ważne.
Diana Litwin-Dolezińska - autorka bloga „Pieniądz jest Kobietą”.
Chętnie podzieli się z Tobą sposobami na lepszą organizację finansów osobistych, zwiększanie zarobków i rozwój osobisty.